Λεμφοίδημα/Lymphedema

For information in english press the link at the end of this post

Τι είναι το Λεμφοίδημα ;

Είναι το οίδημα ενός τμήματος του σώματος, κυρίως των άκρων, που προκαλείται από την ανώμαλη συσσώρευση του λεμφικού υγρού. Λέμφος είναι το υγρό που περιβάλλει τα κύτταρα του οργανισμού ,που τα τροφοδοτεί με θρεπτικές ουσίες και απορροφά τα προϊόντα του μεταβολισμού τους. Είναι μέρος του αμυντικού μηχανισμού του σώματος και εκείνο που κάνει είναι να καθαρίζει τους ιστούς από διάφορους παθογόνους οργανισμούς, στην συνέχεια περνά και φιλτράρεται μέσα από τους λεμφαδένες και τελικά ενώνεται με την φλεβική κυκλοφορία στην πορεία προς την καρδιά.


Αίτια

Τα αίτια του λεμφοιδήματος μπορεί να είναι πρωτοπαθή και δευτεροπαθή.

Το πρωτοπαθές λεμφοίδημα εμφανίζεται κυρίως στα κάτω άκρα και μπορεί να παρουσιαστεί στο νεογέννητο (συγγενές-νόσος του Milroy ), κατά την εφηβεία (πρώιμο-praecox) ή μετά την ηλικία των 35 ετών (όψιμο-tardum).
Σύμφωνα με λεμφογραφική διερεύνηση τα αίτια είναι απλασία (15%) , υποπλασία (55%) και υπερπλασία (24%) που οφείλεται σε κιρσώδη διάταση των λεμφαγγείων λόγω βαλβιδικής ανεπάρκειας.

Το πρώιμο λεμφοίδημα που είναι και το συχνότερο εμφανίζεται σε νέες γυναίκες. Αρχικά παρουσιάζεται ως διόγκωση είτε της ραχιαίας επιφάνειας του άκρου ποδός είτε του κατώτερου τμήματος της κνήμης. Το οίδημα αφήνει εντύπωμα και υποχωρεί με την κατάκλιση. ΜΕ την πάροδο των ετών όμως η διάμετρος του σκέλους αυξάνεται , η υποχώρηση με την κατάκλιση είναι μερική και δεν αφήνεται εντύπωμα. Το δέρμα γίνεται σκληρό και ινώδες και επιπλέκεται με μικροβιακές φλεγμονές που μπορούν να προκαλούν διαβρώσεις της επιδερμίδας και άλγος. Σε προχωρημένα στάδια υπάρχει δυσλειτουργία του σκέλους λόγω της μεγάλης μάζας του.

Το δευτεροπαθές λεμφοίδημα οφείλεται σε απόφραξη των λεμφαγγείων είτε λόγω καρκινικής διήθησης (λέμφωμα, μεταστατικός καρκίνος του προστάτου ) είτε λόγω ίνωσης κατόπιν ακτινοβολίας είτε λόγω χειρουργικής αφαίρεσης των λεμφαδένων (ριζική μαστεκτομή) είτε λόγω φλεγμονώδους απόφραξης των λεμφαδένων από μικροοργανισμούς , ο κυριότερος των οποίων είναι το παράσιτο φιλάρια . Η φιλαρίαση, πρακτικά ανύπαρκτη στη χώρα μας , είναι η κυριότερη αιτία λεμφοιδήματος στις τροπικές και υποτροπικές περιοχές.

Στάδια του λεμφοιδήματος

1. Στάδιο Ι ή αναστρέψιμο στάδιο
Η πίεση προκαλεί αποτύπωμα στο μέλος, ενώ το οίδημα υποχωρεί προσωρινά αν τοποθετηθεί το άκρο σε ανάρροπη θέση.
2. Στάδιο ΙΙ ή μη αυτόνομα αναστρέψιμο στάδιο
Αν το λεμφοίδημα δεν αντιμετωπισθεί έγκαιρα και εξακολουθήσει να υφίσταται θα οδηγήσει αργά ή γρήγορα σε προοδευτική σκλήρυνση της περιοχής. Η δυνατότητα δημιουργίας αποτυπώματος μειώνεται διαρκώς, ενώ στο τέλος δεν είναι πλέον εφικτή. Η ανάρροπη θέση δεν οδηγεί στην υποχώρηση του οιδήματος.
3. Στάδιο ΙΙΙ ή Λεμφοστατική ελεφαντίαση
Χαρακτηρίζεται από:
· Μεγάλη αύξηση του οιδήματος, σε τέτοιο βαθμό που το άκρο να θυμίζει το άκρο ενός ελέφαντα.
· Σκλήρυνση του δέρματος με την μορφή χόνδρων (παχυδερμία).
· Ανάπτυξη Σαρκωμάτων.

Επιπλοκές

Οξεία λεμφαγγειίτιδα
Λεμφαγγειοσάρκωμα

Διάγνωση

Στηρίζεται κυρίως στο ιστορικό και την κλινική εξέταση ,ενώ από τις παρακλινικές εξετάσεις βοηθούν η φλεβογραφία και η λεμφαγγειογραφία. Οι τελευταίες όμως θα πρέπει να γίνονται όταν υπάρχουν προοπτικές να αντιμετωπισθεί η πρωτοπαθής νόσος.

Θεραπεία

Η αντιμετώπιση του λεμφοιδήματος μπορεί να είναι συντηρητική και χειρουργική. Ριζική αντιμετώπιση του λεμφοιδήματος δεν υπάρχει.

Συντηρητική αντιμετώπιση

Στόχο έχει τον περιορισμό του οιδήματος και την επιβράδυνση της εξέλιξής του, έτσι ώστε ο ασθενής να έχει πλήρη δραστηριότητα.
Στην οξεία φάση συνιστάται αντιμετώπιση της γενεσιουργού αιτίας με αντιβιοτικά και αντιφλεγμονώδη φάρμακα. Επίσης, ακινητοποίηση του άκρου ,αποφυγή τραυματισμού κ.α. Στο χρόνιο στάδιο , η αντιμετώπιση του λεμφικού οιδήματος αποβλέπει στη βελτίωση των συμπτωμάτων. Συνιστάται τοποθέτηση του πάσχοντος άκρου σε υψηλότερη θέση, χρήση ελαστικών επιδέσμων ή ελαστικών καλτσών ,χορήγηση κατά διαστήματα διουρητικών, απώλεια σωματικού βάρους σε παχύσαρκα άτομα κ.α. Με τα παραπάνω μέτρα αναμένεται βελτίωση της καταστάσεως μέχρι και 75%.

Χειρουργική θεραπεία

Συνιστάται μόνο αν το λεμφοίδημα είναι ανεπτυγμένο σε τέτοιο βαθμό που να δημιουργεί αναπηρία. Η χειρουργική θεραπεία δεν έχει πάντα καλά αποτελέσματα, τόσο λειτουργικά όσο και αισθητικά. Το αποτέλεσμα θεωρείται καλό αν ελαττωθεί η περίμετρος του άκρου κατά 75%, ελαττωθούν οι πόνοι και βελτιωθεί η λειτουργικότητα του άκρου.
Προϋποθέσεις για εγχείρηση είναι : το δέρμα να μη φλεγμαίνει, το εν τω βάθει φλεβικό σύστημα να είναι υγιές ,το άκρο να μπορεί μετεγχειρητικά να διατηρείται σε υψηλότερη θέση για μεγάλο χρονικό διάστημα και να είναι δυνατή η χορήγηση αντιβιοτικών για μακρό χρονικό διάστημα.
Οι χειρουργικές επεμβάσεις συνιστώνται σε:
Α. Αφαίρεση όλου του υποδόριου ιστού του κάτω άκρου και αυτομεταμόσχευση δέρματος.
Β. Ενταφιασμό δερματικού κρημνού εντός των μυών , με σκοπό τη λεμφική παροχέτευση του δέρματος από τα λεμφαγγεία των μυών.
Γ. Κινητοποίηση του μείζονος επιπλόου και τοποθέτησή του στη βουβωνική ή μασχαλιαία περιοχή ,ώστε να παροχετεύσει το άκρο με τα λεμφαγγεία του.
Δ. Λέμφο-φλεβικές αναστομώσεις.


For english press here: http://www.lymphnet.org/aboutLymphedema/overview.htm

Βιβλιογραφία
Γενική χειρουργική Π.Σπανός- Β. Δαλαΐνας Τόμος πρώτος
Γενική Χειρουργική Χαράλαμπος Ν. Σμπαρούνης Τόμος Γ΄
www.physio.gr