Δίαιτα και Νηστεία

Σίγουρα αρκετοί από εμάς αποφάσισαν να νηστέψουν μέχρι το Πάσχα έχοντας στο μυαλό τους την αποτοξίνωση από το κρέας αλλά και την απώλεια του βάρους.
Είναι όμως η νηστεία δίαιτα αδυνατίσματος; Παχαίνει ή αδυνατίζει;Μπορούν όσοι βρίσκονται σε ένα πρόγραμμα απώλειας βάρους να νηστέψουν;
Θα προσπαθήσουμε να απαντήσουμε κάποια από τα πιο πάνω ερωτήματα.
Η νηστεία δεν είναι δίαιτα αδυνατίσματος.Απλά για κάποια χρονική περίοδο αποκλείονται από τη διατροφή μας προϊόντα ζωικής προέλευσης αλλά κάποιες ημέρες και το λάδι.Είναι λοιπόν μια περιοδική αποχή από κάποιες τροφές που επιβάλλει η θρησκεία σε συγκεκριμένες ημέρες.Η ποσότητα του φαγητού που θα καταναλώσουμε είναι εκείνη που θα καθορίσει αν η νηστεία θα αποτελέσει και δίαιτα αδυνατίσματος.

Πότε η νηστεία είναι δίαιτα;

Αν η νηστεία μπορεί να αποτελέσει και δίαιτα απώλειας βάρους, εξαρτάται από την ενεργειακή πρόσληψη. Δηλαδή το πόσες θερμίδες θα περιλαμβάνει το καθημερινό διαιτολόγιό μας.Αν ακολουθηθεί πιστά η νηστεία της Σαρακοστής υπάρχουν πολλές ημέρες κατά τις οποίες δεν επιτρέπεται ούτε το λάδι. Αυτό σημαίνει ότι αυτές οι ημέρες μπορούν να αποτελέσουν ημέρες με πολύ χαμηλή θερμιδική πρόσληψη, καθώς απουσιάζει το κύριο προστιθέμενο λίπος κατά τη διάρκεια της νηστείας. Βέβαια αν γίνει υπερκατανάλωση σε άλλες τροφές που είναι πλούσιες σε λίπος, όπως είναι οι ελιές ή χαλβάς, τότε η θερμιδική πρόσληψη μόνο χαμηλή δε θα είναι.

Γενικά η νηστεία μπορεί να αποτελέσει κάλλιστα μία περίοδο όπου κάποιος μπορεί να χάσει βάρος, γιατί τροφές όπως το τυρί, τα αλλαντικά, τροφές που περιέχουν βούτυρο, το κρέας, απουσιάζουν με αποτέλεσμα να μειώνουν την ημερήσια θερμιδική πρόσληψη. Αν η αντικατάστασή τους γίνει μάλιστα από τροφές με χαμηλή περιεκτικότητα σε λίπος όπως είναι τα όσπρια και τα δημητριακά, μπορεί να επιτευχθεί απώλεια βάρους.

Τα φρούτα και τα λαχανικά μπορούν να καταναλώνονται άφθονα κατά διάρκεια της νηστείας, προσφέρουν πολύτιμα θρεπτικά συστατικά , χωρίς να προσφέρουν πολλές θερμίδες. Συγχρώνος προμηθεύουν τον οργανισμό με πολύτιμες φυτικές ίνες, οι οποίες δημιουργούν το αίσθημα του κορεσμού, χωρίς να αποδίδουν ενέργεια.

Ακόμη, η νηστεία μπορεί να αποτελέσει και μία πολύ καλή δίαιτα για τη μείωση των επιπέδων της χοληστερόλης και γενικότερα για τη βελτίωση του λιπιδαιμικού προφίλ. Η περίοδος των 40-50 ημερών με πλήρη αποκλεισμό όλων των τροφών ζωικής προέλευσης, μειώνει δραστικά την πρόσληψη κορεσμένου λίπους και χοληστερόλης, κάτι που μπορεί να συμβάλει σημαντικά στη μείωση των επιπέδων της χοληστερόλης και αλλά και της λιποπρωτεϊνης χαμηλής πυκνότητας (LDL) γνωστής και ως “κακή χοληστερόλη”.
Φαίνεται λοιπόν ότι η νηστεία μπορεί να αποτελέσει μία δίαιτα με πολλαπλά οφέλη για την υγεία, αρκεί βέβαια να γίνεται προσεκτική επιλογή τροφών, καθώς δεν παύουν να υπάρχουν και οι τροφές που είναι ιδιαίτερα πλούσιες σε ενέργεια (θερμίδες) όπως το λάδι και το ταχίνι και φυσικά όλα τα φαγητά και τα γλυκά που παρασκευάζονται από αυτά αλλά και οι ελιές.

Μπορεί να μας παχύνει η νηστεία;

Η νηστεία μπορεί όμως,να έχει ακριβώς τα αντίθετα αποτελέσματα στην απώλεια βάρους. Η ανεξέλεγκτη κατανάλωση τροφών που είναι πλούσιες σε λίπος σε συνδυασμό με την υπερκατανάλωση υδατανθρακούχων τροφών όπως το ψωμί, τα ζυμαρικά, το ρύζι μπορεί να οδηγήσει στην αύξηση του βάρους.

Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι επειδή νηστεύουμε, το λάδι μπορεί να καταναλώνεται χωρίς περιορισμό. Το ελαιόλαδο, όπως και όλα τα έλαια, αποτελεί τρόφιμό που είναι 100% λίπος. Αυτό σημαίνει ότι μία κουταλιά της σούπας αποδίδει περίπου 135 θερμίδες. Αν λοιπόν τα φαγητά που μαγειρεύονται κατά τη διάρκεια της νηστείας είναι πολύ πλούσια σε λάδι, θα είναι πολύ παχυντικά, έστω και σε μικρές ποσότητες.

Επίσης οι ξηροί καρποί που καταναλώνονται κατά τη διάρκεια της νηστείας και όχι μόνο, μπορούν να αποτελέσουν παγίδα!Φιστίκια, καρύδια, φουντούκια είναι θρεπτικά, ιδίως όταν είναι ωμά και ανάλατα. Όταν όμως γίνεται κατάχρηση η ημερήσια ενεργειακή πρόσληψη μπορεί να αυξηθεί σημαντικά. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι τα 100 γραμμάρια ξηρών καρπών ξεπερνούν συνήθως τις 500 θερμίδες.

Βέβαια πρόκειται για ιδιαίτερα υγιεινές τροφές, καθώς τα λιπαρά τους είναι ακόρεστα, ενώ αποτελούν και σημαντική πηγή πρωτεϊνών αλλά και πολύτιμων βιταμινών, ιχνοστοιχείων και μετάλλων, όπως η βιταμίνη Ε, το μαγνήσιο.

Τα λαδερά και τα όσπρια λοιπόν τα οποία αποτελούν βασικά φαγητά κατά τη διάρκεια της νηστείας πρέπει να μαγειρεύονται με πολύ προσεκτική χρήση του λαδιού. Τα φαγητά που βρίσκονται σε αυτές τις δύο ομάδες αποτελούνται από συστατικά με χαμηλά θερμιδική αξία και η αυτό που κάνει τη σημαντική διαφορά στην ενεργειακή τους απόδοση είναι το προστιθέμενο λίπος που στην προκειμένη περίπτωση είναι το ελαιόλαδο

Επιπλέον κατά τη νηστεία πολλές φορές καταναλώνονται πολλά τηγανητά φαγητά, τα οποία ανεξάρτητα με το σε τι λάδι τηγανίζονται, παχαίνουν αρκετά.
Όλα τα παραπάνω μπορούν να έρθουν σε ισορροπία όταν γίνεται σωστή επιλογή αλλά και συνδυασμός τροφών , προκειμένου να καλύπτεται η ημερήσια ανάγκη σε πρωτεΐνη και να προσλαμβάνονται όλα τα απαραίτητα αμινοξέα για τον ανθρώπινο οργανισμό.
Επίσης, μπορούν να καταναλώνονται και τα θαλασσινά τα οποία προμηθεύουν τον οργανισμό με τις πολύτιμες πρωτεΐνες τους.

Όταν υπάρχει ισορροπία στην πρόσληψη των θρεπτικών συστατικών, νιώθουμε το αίσθημα του κορεσμού και δεν τρώμε ανεξέλεγκτα πολύ μεγάλες ποσότητες.
Καλό είναι να αποφεύγονται οι διατροφικές υπερβολές που παρατηρούνται πολλές φορές κατά τη διάρκεια της νηστείας όπως είναι η κατάχρηση λαδιού σε σαλάτες ή η υπερκατανάλωση σε ελιές ή και χαλβά που αποτελούν τροφές πολύ πλούσιες σε λιπαρά. Για παράδειγμα ένα κομμάτι χαλβά 100γρ αποδίδει περισσότερο από 500 θερμίδες, ενώ οι ελιές αποδίδουν αρκετές θερμίδες και κυρίως όταν είναι συντηρημένες σε λάδι και παράλληλα καταναλώνεται και αυτό το λάδι, μόνο του ή και με τη συνοδεία ψωμιού.

Ωφελεί ή όχι νηστεία;

Η νηστεία γενικά είναι πολύ σοφά προγραμματισμένη και αυτό φαίνεται από κάποιες μικρές λεπτομέρειες. Για παράδειγμα κάποιες ημέρες επιτρέπει την κατανάλωση ψαριού ή τις ημέρες κατά τις οποίες δεν επιτρέπεται κατανάλωση λαδιού, επιτρέπεται η κατανάλωση ελιών.
Γενικότερα η περιοδική αποχή από τα τρόφιμα ζωικής προέλευσης που γίνεται λόγω της νηστείας έχει σημαντικά οφέλη για την υγεία. Φυσικά αυτό ισχύει για έναν υγιή ενήλικα. Για ειδικές περιπτώσεις όπου πιθανόν να υπάρχει κάποια ασθένεια ή για ειδικές ομάδες πληθυσμού όπως είναι τα παιδιά, οι έγκυες και θηλάζουσες μητέρες ή τα άτομα τρίτης ηλικίας πρέπει να ακολουθείται η νηστεία με πολύ μεγάλη προσοχή και με την καθοδήγηση ενός ειδικού.

Το ό,τι η νηστεία έχει σημαντικά οφέλη για την υγεία, το έχουν δείξει και επιστημονικές μελέτες. Μάλιστα ακόμα και μελέτες σε μοναστήρια, όπου πρόκειται για ακόμα πιο αυστηρή νηστεία, με σχεδόν καθολικό αποκλεισμό των τροφών ζωικής προέλευσης, τα αποτελέσματα έδειξαν ότι δεν υπήρχαν προβλήματα υγείας από την παρατεταμένη νηστεία αλλά ακόμα και μελέτες σε ένα πρόγραμμα νηστείας έδειξαν ότι μπορεί να αποτελέσει ένα απόλυτα ισορροπημένο διαιτολόγιο.

Ακόμα και αν ανήκετε πάντως στην κατηγορία αυτών που δε νηστεύουν, δε θα ήταν κακό να ακολουθήσετε νηστεία έστω και τη Μεγάλη Εβδομάδα. Ακόμα και λίγες ημέρες αποχής από το κρέας, πριν από το Πάσχα όπου παρατηρείται μία κατάχρηση, θα ωφελήσει τον οργανισμό σας.

Πηγή: Περιοδικό 30 Ημέρες Υγείας www.30imeres.gr , άρθρο του διατροφολόγου κ. Στέφανου Περτσεμλίδη.